06 Commissie Waterkeringen

De CWK wordt gevraagd als vervolg op de bestuurlijke gesprekken HWBP de volgende opdracht te verstrekken: De opdracht aan de werkgroep is om met aanbevelingen te komen over hoe we er als alliantie voor kunnen zorgen dat het HWBP een stabiel en voorspelbaar uitvoeringsprogramma wordt. Het voorstel is om drie keer bij elkaar te komen met de werkgroep en bevindingen te rapporteren aan het programmabestuur en de Commissie Waterkeringen

In november hebben vier bestuursgesprekken plaatsgevonden over het HWBP. Onder leiding van Ruben Maes wisselden bestuurlijke alliantiepartners van waterschappen en Rijkswaterstaat ervaringen uit over de projectpraktijk van het HWBP en werd gereflecteerd op het instabiele beeld dat het programma al jaren te zien geeft. De gesprekken waren informeel en oriënterend van aard, er zijn daarom geen verslagen van gemaakt. De gespreksleider heeft op basis van de vier gesprekken enkele eigen observaties aan het programmabestuur meegegeven. Als vervolg van deze gesprekken wordt nu voorgesteld een werkgroep van bestuurders en directeuren in te stellen om verbetervoorstellen te ontwikkelen

Bij ieder gesprek waren 8 tot 10 personen aanwezig: leden van de CWK, het programmabestuur, Rijkswaterstaat en de programmadirectie. De gesprekken waren intensief en constructief. Gespreksleider Ruben Maes heeft in de vier gesprekken de volgende constateringen gedaan:
HWBP is gestart met (te)veel optimisme over beschikbare kennis en ervaring.
Uit alle gesprekken komt naar voren dat er in de afgelopen jaren veel geleerd is over het uitvoeren van vaak grote en complexe werkzaamheden. Dit leerproces heeft tijd gekost en dat vertaalt zich in het doorschuiven van projecten. Daarbij merken de deelnemers aan de gesprekken op dat er vaak begonnen is met de relatief grotere en complexe projecten.
Het bewustzijn van de problematiek is beperkt.
Mede als gevolg van bestuurlijke wisselingen, is er niet overal kennis over de geschiedenis van HWBP. Ook de actuele kennis van zaken is wisselend. Daarbij is de kennis over (de voortgang van) de werkzaamheden binnen het eigen waterschap groot, maar is er weinig zicht op de HWBP-brede voortgang en de eigen rol daarbinnen.
Sterke behoefte aan een open en geïnformeerd gesprek.
De gesprekken maakten duidelijk dat er een sterke behoefte is om los van de korte-termijnagenda en belangen met elkaar van gedachten te wisselen over het HWBP, de afspraken, de voortgang en de onderlinge verhoudingen.
Veel focus op de vastgelegde procesafspraken.
Het nalopen van de afspraken over de te realiseren projecten, de planning en de financiën maakt inzichtelijk dat de doelstellingen van het HWBP momenteel niet worden behaald. In de gesprekken leidde dit al snel tot de constatering dat de afspraken niet aansluiten bij de praktijk en wellicht aanpassing behoeven. Zo is er de (onterechte red.) beleving dat het boekhoudsysteem van het Rijk een bottleneck is bij het financieren van verschoven (en daardoor soms opgestapelde) projecten. Daarnaast doen de afspraken geen recht aan het leerproces dat de betrokken partijen doormaken. Dat de doelstellingen van het HWBP een directe relatie hebben met het behalen van de langetermijndoelstelling van 2050, schuiven de deelnemers relatief gemakkelijk terzijde. De vertraging zien zij eerder op projectniveau dan op HWBP-programmaniveau. Wel erkennen de deelnemers dat eventuele noodzakelijke versnelling als gevolg van klimaatverandering binnen het huidige kader niet mogelijk is.
Onderlinge solidariteit is er in woord maar niet altijd in daad.
De voor het HWBP noodzakelijk solidariteit wordt vaak genoemd en ook beleden. Dit valt uiteen in een financiële solidariteit en planningssolidariteit. Met name voor de laatste vorm van solidariteit is er te weinig aandacht. Concreet betekent dit dat het doorschuiven van projecten kan leiden tot een piek in de te verrichten werkzaamheden die de totale capaciteit binnen het HWBP te boven gaat.
Onduidelijk beeld over de rol van Rijkswaterstaat.
De rol van Rijkswaterstaat als alliantiepartner herkennen de deelnemers onvoldoende en wordt alsafstandelijk ervaren. Vanuit de beleving dat er afstand is, ontstaan er beelden die niet altijd overeenkomen met de werkelijkheid.
Behoefte aan een duidelijker sturing op tijd, geld en kwaliteit.
Elke betrokken partij maakt een eigen afweging in de driehoek tijd, kwaliteit en geld. Daarbij is met name het streven naar kwaliteit een reden dat tijd en geld naar de achtergrond verschuiven. Een verklaring voor deze keuze zijn de mogelijkheden die lokaal worden gezien in het zogenaamd meekoppelen van de HWBPprojecten met andere lokale doelstellingen en de noodzaak van voldoende lokaal draagvlak. Dit vraagt meer tijd dan was voorzien. Uit de gesprekken komt een sterke behoefte naar voren aan gemeenschappelijke afspraken over de sturing in de driehoek tijd, geld en kwaliteit en het grenzen stellen aan meekoppelen

Een brede fysieke vervolgbijeenkomst met alle bij het HWBP betrokken bestuurders - zoals eerder debedoeling was - zit er voorlopig niet in. Een online-variant daarvan heeft beperkte meerwaarde, omdat dat met een groep van deze omvang een on-line-discussie niet goed werkt. Daarom kiezen we ervoor een kleine werkgroep te formeren die met de bevindingen van de bestuursgesprekken aan de slag gaat.

De werkgroep zal bestaan uit aantal bestuurlijke en ambtelijke vertegenwoordigers van de alliantie. Ruben Maes zal deze werkgroep voorzitten. Bij de keuze van water-schapsbestuurders zal rekening worden gehouden met enige geografische spreiding en de aanwezigheid van een ‘netto-betaler’. De ambtelijke vertegenwoordiging bestaat uit de voorzitter WWK en de programmadirectie. Over de definitieve samenstelling van de werkgroep wordt u nader geïnformeerd.